0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Avrupa otomotiv pazarında uzun yıllar boyunca “yakıt ekonomisi kralı” olarak görülen dizel motorlar, bugün tarihinin en sert gerileme dönemini yaşıyor. Son beş yılda hibrit, plug-in hibrit ve elektrikli modellerin hız kazanmasıyla birlikte dizelin pazar payı ilk kez yüzde 10’un altına düştü.

Bu haber, dizel motorların düşüşü, teknik altyapı karşılaştırmaları, hibrit sistemlerin yükselmesinin arka planı, Türkiye pazarı etkileri ve 2025 sonrası görünümünü detaylı şekilde ele alıyor.

Dizel Motorların Düşüşünü Hızlandıran Teknik ve Regülasyonel Dinamikler

Dizel motorların geri çekilişi sadece tüketici tercihleriyle açıklanamaz; teknik gereklilikler, maliyet artışları ve AB’de giderek sertleşen emisyon normları bu sürecin temel belirleyicisi oldu.

Euro 6D’den Euro 7’ye Geçiş

Dizel motorların en büyük problemi, NOx (azot oksit) ve partikül emisyonlarının benzinli ve hibrit rakiplere göre daha karmaşık bir temizlik sistemi gerektirmesi.

Euro 7 normu (2025–2026) ile birlikte dizel motorlu araçların sahip olması gereken yeni bileşenler:

• Gelişmiş SCR (Seçici Katalitik İndirgeme) sistemi

• Ek partikül tuzakları

• Çift NOx sensörleri

• Daha büyük AdBlue tankları

• Soğuk çalışma fazında bile aktif emisyon kontrolü

Bu bileşenlerin maliyeti araştırmalara göre araç başına 1.500–2.200 € arasında artış yaratıyor. Bu da özellikle küçük sınıf (B segmenti) araçlarda dizel motorun ekonomik bir seçenek olmaktan çıkmasına yol açtı.

Örneğin:

• Renault Clio dizel üretimi durdu.

• VW Polo dizel tamamen kaldırıldı.

• Peugeot 208 ve Opel Corsa’da dizel opsiyon artık bulunmuyor.

Benzinli Motorların Verimlilik Artışı

Son 10 yılda benzinli motorlarda geliştirilen verimlilik teknolojileri:

• Miller çevrimi

• Değişken supap zamanlaması

• Silindir kapatma

• 48V yarı hibrit sistem

• Isı yönetimi optimizasyonu

Bu ilerlemeler, benzinli motorları dizelin doğal avantajı olan yakıt tüketimi alanında rekabetçi hale getirdi.

Bir örnek:

1.0 TSI motor 4.8–5.2 L/100 km değerlerine inerken aynı segmentteki eski dizel motorların avantajı kapandı.

Hibrit Modellerin Pratik Üstünlüğü

Hibrit sistemlerin Avrupa’da daha fazla tercih edilmesinin temel nedenleri:

• Şehir içi kullanımda %30-40’a varan yakıt tasarrufu

• Sessiz ve titreşimsiz çalışma

• Dizelin şehir içi yasaklama riskine karşı güvenli tercih

• “Evde şarj gerekmez” kolaylığı

2024 verileri, hibritlerin Avrupa’da %34,7 pazar payına ulaştığını gösteriyor.

Dizel, Mild Hybrid, Full Hybrid ve Elektrikli Sistem Karşılaştırması

Aşağıdaki tablo, 2025 segmentinde yaygın olarak bulunan motor türlerinin teknik karşılaştırmasını özetler:

2025 Motor Teknolojileri Teknik Karşılaştırma Tablosu

Teknik Değerlendirme

• Dizelin en güçlü olduğu alan hâlâ uzun yol tüketimi.

• Hibrit sistemler özellikle şehir içi yoğun kullanım senaryolarında dizeli teknik olarak geride bırakıyor.

• Elektrikli modeller henüz menzil/yük kapasitesi açısından uzun yol için dezavantajlı olsa da 2025 sonrası batarya yoğunluğu artışıyla bu fark kapanıyor.

Rakip Modellerle Karşılaştırma

Dizelin gerilemesini en net gösteren veri, aynı model ailesinde bile dizelin artık sunulmaması. Bazı örnekler:

2025 Güncel Durum, Model Bazlı Karşılaştırma

Bu tablo bize şunu söylüyor:

➡ B segmentinde dizel tamamen bitti.

➡ C segmenti ve SUV’larda bile dizel seçenekler hızla azaltılıyor.

➡ Yeni platform yatırımları hibrit ve elektrikli odaklı.

Dizelin Gerilemesinin Ekonomik ve Regülasyonel Etkileri

Avrupa Pazarı

AB ve EFTA ülkelerinde 2024-2025 döneminde:

• Dizel pazar payı: %8

• Plug-in hibrit: %9.4

• Elektrikli: %18+

• Hibrit: %34.7

Bu veriler, dizelin ilk üç motor teknolojisi arasından düştüğünü net biçimde ortaya koyuyor.

Ayrıca birçok şehir (Paris, Amsterdam, Brüksel, Oslo), 2025–2030 arasında dizel araç yasaklamasına geçiyor.

Dizelin Zayıflaması ve Yeni Denge

Türkiye, uzun yıllar dizel odaklı bir pazar olarak biliniyordu. Ancak 2022 sonrası dengeler hızla değişti.

Türkiye’de Değişimin 3 Temel Nedeni

1. Dizel araç fiyatlarının yükselmesi (vergisel + maliyet baskısı)

2. Hibrit modellerde ÖTV avantajı (1.6 motor altında kalan hibritler)

3. Elektrikli araçların yaygınlaşması ve devlet teşvikleri

2024 sonu verileri:

• Dizel pazar payı: %17’den %10’un altına düştü

• Hibrit pazar payı: %15 üzeri

• Elektrikli pazar payı: %7’ye yaklaştı

• Benzinli pazar payı: %60’ın üzerinde

Özellikle Corolla Hybrid, Yaris Cross Hybrid, CH-R, Türkiye’de dizelin yerini alt segmentte hızla dolduran modeller oldu.

Dizel Neden Artık Mantıklı Değil?

ÖTV yapısı dizeli dezavantajlı hale getirdi.

1.6 motor hacmine sahip birçok dizel model bulunmadığından vergi yükü yükseldi.

Dizel yakıt avantajı neredeyse kayboldu.

Uzun yıllardır “dizel daha ekonomik” ezberi kırıldı.

Hibritlerin gerçek kullanım maliyeti çok daha düşük.

Türkiye’de özellikle şehir içi yoğun trafik hibrit için büyük avantaj.

Örnek senaryo:

• İstanbul’da 15 km’lik günlük trafik

• Yıllık 12.000 km kullanım

• Yakıt fiyatları: Benzin 40 TL, Motorin 42 TL

Hibrit bir model yılda ~8.000–10.000 TL tasarruf sağlıyor.

Aynı kullanımda dizel araçların bakım maliyetleri (DPF, EGR, AdBlue) daha yüksek.

Bu nedenle Türkiye’de dizelin mantığı yalnızca çok uzun yol yapan filo kullanıcılarına kaymış durumda.

2025–2030 Dizel Motorların Kadersel Dönüşümü

Dizel motorlar Avrupa’da 2030’a kalmadan %3 seviyesine iner

Regülasyon baskısı bunu kaçınılmaz kılıyor.

Ticari araç ve SUV dışında dizelin tamamen yok oluşu

B ve C segmentinde dizel zaten bitti; sıra D ve SUV segmentine geliyor.

Hibrit, 2025–2030 arası Avrupa’nın ana gücü olmaya devam edecek

Elektrikli altyapının yaygınlaşması zaman alacak.

Türkiye’de hibrit modeller pazar lideri olacak

ÖTV avantajı ve kullanım profili hibriti uzun yıllar destekleyecek.

Elektrikli araçlar 2030’da Türkiye’de %25 pazar payını aşacak

Şarj ağındaki genişleme bu eğilimi hızlandıracak.

Dizel ikinci elde değer kaybı hızlanacak

Özellikle küçük segmentlerde ikinci el fiyatları hızlı düşecek.

Dizelin Avrupa’da ve Türkiye’de sahneden çekilmesi sadece bir tüketici tercihi değil; teknolojik dönüşüm ve regülasyon baskısının doğal sonucu. Hibrit ve elektrikli sistemlerin teknik olgunluğu, maliyet avantajı ve şehir içi uyumluluğu, dizelin uzun yıllar süren hakimiyetini sona erdirdi. 2025 sonrası dönemde dizelin rolü sadece ticari araç ve uzun yol kullanımına sıkışacak.

Bu dönüşüm otomotiv sektöründeki paradigma değişiminin net bir göstergesi: Gelecek artık elektrik destekli güç aktarma organlarının kontrolünde.