Çin’den Beklenmedik Hamle, Yarı İletken Krizinde Dengeler Değişiyor, Otomotiv Devleri Rahatlayacak mı?

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Euronews kaynaklı son habere göre Pekin yönetimi, Hollanda ile yaşanan Nexperia gerilimini yumuşatmak amacıyla, belirli yarı iletken ihracatlarına muafiyet tanıdığını açıkladı. Bu karar, hem otomotiv sektörü hem de küresel çip tedarik zinciri için stratejik bir dönüm noktası olarak görülüyor.

“Çin yarı iletken ihracat muafiyeti”, “Nexperia krizi”, “çip arzı ve otomotiv üretimi”, “yarı iletken pazar analizi” gibi anahtar kelimeler artık teknoloji ve ekonomi gündeminin merkezinde.

Küresel Çip Krizi Nasıl Başladı?

COVID-19 sonrası dönemde artan dijitalleşme talebi, 2021’den itibaren küresel çip krizini tetikledi. Bu kriz; otomotiv, savunma, telekomünikasyon ve enerji sektörlerinde ciddi üretim kayıplarına yol açtı.

Krizin Temel Nedenleri

1. ABD-Çin Teknoloji Gerilimi: ABD’nin 2022’den itibaren Çin’e yönelik çip ihracat kısıtlamaları, tedarik zincirini parçaladı.

2. Hollanda Faktörü: ASML gibi kritik litografi ekipmanı üreticilerinin Çin’e satışına getirilen yasaklar, üretim kapasitesini daralttı.

3. Tayvan Bağımlılığı: Global yarı iletken üretiminin %60’ı TSMC üzerinden yürüyordu. Jeopolitik riskler, tedarik sürekliliğini tehdit etti.

4. Otomotivin Gecikmiş Dijital Dönüşümü: 2019’a kadar mekanik sistemlere dayalı üretim yapan otomotiv devleri, çip ihtiyacını geç fark etti.

Sonuç olarak, Volkswagen, Honda, Ford, General Motors gibi markalar üretim duruşları yaşadı. Toyota dahi 2023’te bazı fabrikalarında kapasite düşürmek zorunda kaldı.

Yarı İletken İhracatında Muafiyet Adımı

Çin Ticaret Bakanlığı sözcüsü yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:

“Çin, sivil amaçlı uyumlu ihracatları muaf tutmak için pratik önlemler aldı.”

Bu, askeri veya stratejik kullanım dışındaki sivil sektörlere yönelik çip ihracatının yeniden serbestleşeceği anlamına geliyor.

Stratejik Amaçlar

• Hollanda ile ilişkileri yumuşatmak: Özellikle Nexperia merkezli gerilimi azaltmak.

• Wingtech Technology gibi yerli üreticilere nefes aldırmak.

• Avrupa pazarıyla tedarik zincirini yeniden güvene almak.

Piyasa Tepkisi

Bu açıklamanın ardından, Shanghai borsasında işlem gören Wingtech Technology hisseleri %6’ya kadar yükseldi, günü ise %3,02 artışla tamamladı. Bu yükseliş, 7 Kasım’daki %9,7’lik rallinin devamı niteliğindeydi.

Piyasa bunu “kontrol yumuşaması” olarak yorumladı ve yatırımcı algısı kısa sürede pozitife döndü.

Yarı İletken Üretim Kapasitesi ve Teknolojik Konum

Çin’in ihracat kısıtlamaları, yalnızca ekonomik değil, teknolojik üstünlük mücadelesinin de bir parçası.

Şimdi, 2024 verileriyle teknoloji üretim kapasitesi ve rekabet parametrelerini karşılaştıralım:

Küresel Üretim Kapasitesi ve Teknoloji Dağılımı (2024 Tahmini)

Bu tablo, Çin’in hâlâ en ileri üretim teknolojisinde (3–7 nm) tam erişime sahip olmadığını gösteriyor. Ancak muafiyet kararı, ihracatın hızlanmasıyla orta segment çiplerin (14–28 nm) üretiminde kapasite artışını destekleyecek.

Rakip Stratejiler ve Karşılaştırmalı Değerlendirme

Çin’in hamlesi, sadece diplomatik değil, pazar payı stratejisi açısından da önemli.

Aşağıdaki tablo, 2025 için beklenen üretim kapasitesi ve yatırım büyüklüklerini kıyaslıyor:

Bu verilere göre Çin, devlet destekli yatırım hacmiyle en büyük büyüme ivmesine sahip. Ancak teknoloji derinliği ve ekipman erişiminde hâlâ Batı’nın gerisinde.

Otomotiv Sektörüne Etkiler

Üretim Zincirinde Rahatlama Beklentisi

Volkswagen, Honda, Ford ve GM gibi üreticiler, 2023–2024 döneminde çip yetersizliği nedeniyle 10 milyondan fazla araç üretimini erteledi.

Çin’in bu muafiyeti sayesinde:

• Otomotiv sınıfı MCU (mikrokontrol birimi) üretiminde arz artışı bekleniyor.

• Sensör, radar ve kamera modülleri gibi ADAS (gelişmiş sürücü destek sistemleri) bileşenlerinde tedarik kolaylaşacak.

• Elektrikli araç (EV) batarya yönetim sistemleri için kritik MOSFET ve IGBT çiplerinin üretimi hızlanacak.

Türkiye ve Avrupa Pazarı Açısından

Türkiye otomotiv ihracatının %80’i Avrupa’ya gidiyor. Bu yüzden Avrupa’daki üretim zincirindeki gevşeme, yerli tedarikçilerin sipariş hacmini doğrudan artıracak.

• Oyak Renault, Ford Otosan, Tofaş gibi üreticiler, yarı iletken bileşenlerde yaşanan gecikmeler nedeniyle üretim planlarını revize etmişti.

• Muafiyet sonrası tedarik sürelerinin 4 haftadan 2 haftaya düşmesi öngörülüyor.

Finansal ve Piyasa Analizi

Wingtech Technology hisseleri örneği, piyasanın bu gelişmeyi ne kadar hızlı fiyatladığını gösteriyor.

Son 1 haftada hisse %12, son 1 ayda %23 yükseldi.

Benzer şekilde:

• SMIC (Çin) %5 artış,

• ASML (Hollanda) %3 yükseliş,

• NXP Semiconductors (Hollanda) %2 kazanç elde etti.

Bu, yatırımcıların “jeopolitik risk azalıyor” sinyaliyle yarı iletken sektörüne yeniden giriş yaptığını kanıtlıyor.

Küresel Pazar Dengeleri ve Türkiye Etkisi

Çin’in Muafiyet Politikasının Olası Sonuçları

1. Orta seviye çip arzı artacak, otomotiv üretimi normale dönecek.

2. ABD-Çin gerilimi geçici olarak yumuşayacak, ama stratejik rekabet sürecek.

3. Hollanda merkezli ASML ve Nexperia gibi firmalar, Çin pazarında yeniden konumlanacak.

4. Türkiye gibi montaj ağırlıklı ülkeler, çip erişiminde avantaj sağlayacak.

🇹🇷 Türkiye Pazarı Perspektifi

Türkiye, yarı iletken üretiminde aktif oyuncu değil; ancak katma değerli montaj ve sistem entegrasyonu tarafında güçlü.

• Vestel, ASELSAN, TOGG, Roketsan gibi kurumlar, çip ithalatındaki gevşemeden doğrudan faydalanacak.

• TOGG’un batarya yönetim sistemlerinde kullanılan mikrodenetleyicilerin daha düşük maliyetle temin edilmesi mümkün hale gelecek.

Gelecek Öngörüleri ve Stratejik Senaryolar

2025–2030 Dönemi İçin Senaryolar

Çin’in bu hamlesi geçici bir yumuşama değil, kontrollü bir stratejik açılım. Pekin, tamamen geri adım atmıyor; sadece küresel arz zincirinde itibarını koruma hamlesi yapıyor.

Bu gelişme, jeoekonomik rekabetin ticari işbirliğiyle yeniden dengelendiği bir dönemin başlangıcı olabilir.

Otomotiv sektörü için bu, üretim sürekliliği, maliyet kontrolü ve teslimat güvenilirliği açısından kritik bir nefes alanı.

Ancak teknoloji savaşı bitmiş değil  sadece geçici bir “sessizlik dönemi” yaşıyoruz.

“Çipler artık yalnızca teknoloji değil, diplomasi araçları. Çin’in hamlesi, küresel pazarın yeni denge noktası olacak.”